Thêm một nhạc sĩ thẳng thắn nhận xét về ca sĩ Việt

Thưa nhạc sĩ, đang có một nghịch lý là những chương trình nghệ thuật công phu, ca khúc hay với sự tham gia của những nghệ sĩ thực tài nhưng lại không bán được vé, trong khi có nhiều chương trình đơn thuần chỉ mang tính giải trí, với sự tham gia của những nghệ sĩ không mấy tài năng lại bán được vé?
- Theo tôi, cũng cần có những chương trình đỉnh cao của nghệ thuật không cần bán vé, mà nên bao cấp. Các nghệ sĩ cất lên tiếng hát là bởi tình yêu với nghệ thuật, với âm nhạc chứ không phải đắn đo, lăn tăn về vấn đề tiền nong. Bản  thân người làm chương trình cũng không phải nghĩ ngợi đây là một công cụ kiếm tiền, hay mang tính thương mại.

Nhạc sĩ Dương Thụ.
Trước đây, chương trình “Nửa bài hát Việt Nam”, tôi phải xin tài trợ của hãng Coca Cola, bởi nếu không có tiền tài trợ của họ, không thể nào làm được 3 đêm với một chương trình hoành tráng như vậy. Chương trình “Điều còn mãi” do Vietnamnet tổ chức mới đây cũng vậy.
Tôi đang dự định làm một chương trình “Những giai điệu Việt Nam”, với cơ cấu một phần là những tác phẩm khí nhạc, giao hưởng được kết hợp với các ca khúc dân ca. Các bạn mà nghe giao hưởng đánh những bài dân ca như “Bèo dạt mây trôi”, “Hoa thơm bướm lượn”, “Xe chỉ luồn kim”… sẽ cảm thấy rất hay.
Tại sao mỗi khi nghe Tchaikovsky, Beethoven… mình lại xúc động, trong khi mình đâu phải người Nga hay Đức? Bởi vì giai điệu của các nhạc sĩ đó có tính quốc tế, giai điệu không biên giới. Với nhạc Việt Nam chúng ta cũng vậy, chúng ta đã có được những giai điệu không biên giới, đặc biệt là những bản nhạc dân tộc rất mạnh về giai điệu, rất văn minh, hình tượng, ví dụ như bài dân ca “Con cò”. “Con cò là cò bay lả, bay la…” khi được đánh kết hợp với dàn dây, người nghe sẽ cảm nhận được cả một không gian mênh mông, bao la của đồng ruộng Việt Nam.
Ai sẽ được lựa chọn hát trong chương trình đặc biệt này, thưa nhạc sĩ?
- Tôi dự kiến mời một êkíp gồm những người có thể hát được với dàn nhạc lớn như Nguyên Thảo, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Tùng Dương… Đặc biệt là Nguyên Thảo, người có lẽ hát cho dàn nhạc lớn tốt nhất, bởi vì khi ca sĩ hát với dàn nhạc lớn là phải biết, phải có sức mạnh nội tâm để lái người nhạc trưởng và cả dàn nhạc theo mình. Như khi Nguyên Thảo hát ca khúc “Họa mi hót trong mưa” lúc to, lúc nhỏ, lúc nhanh, lúc chậm thì nhạc trưởng Lê Phi Phi đã bị cảm xúc mãnh liệt của Nguyên Thảo dẫn dắt, mà vị nhạc sĩ tài ba này sau đó phải thú nhận, đó là lần đầu tiên ông bị “dẫn dắt”.
Nguyên Thảo bước chân vào âm nhạc cực kỳ rụt rè, khi lần đầu tìm đến tôi để nhờ tôi làm một album nhạc của tôi, tôi đã nói với Nguyên Thảo thế này: “Nếu cháu mê hát đến vậy, thì cháu cứ đi hát phòng trà hoặc thậm chí đi hát karaoke cho thỏa thích đam mê hát, chứ tội gì đến tôi làm đĩa, bởi sẽ tốn nhiều tiền lắm, mà liệu cháu có đủ tiền để làm không?”. Sau đấy, tôi tiếp xúc và thấy Nguyên Thảo là cô bé sống khép kín, văn minh nhưng rất khó tính, giống như tôi vậy. Và tôi thấy cô ấy hát cũng rất ổn, nên tôi mới nhận lời làm đĩa cho cô ấy.
Hay như Mỹ Linh, tôi đã từng “thử thách” chị với ca khúc “Trên đỉnh phù vân”, Mỹ Linh đã hát rất hay. Tuy nhiên, có những lúc Mỹ Linh hát không hay, rồi có những hôm lại còn quên lời, nên tôi vẫn luôn khắt khe, thậm chí “mắng mỏ” Linh.
Thưa nhạc sĩ, ngoài Nguyên Thảo, nhạc sĩ thích những ca sĩ nào hát nhạc của mình?
- Hồng Nhung cũng là người đã hát nhạc của tôi với tinh thần mộc mạc và rung động. Tuy nhiên không thể bắt Hồng Nhung đứng mãi tuổi 16, 17 để có thể hát những “Tiếng sóng”, “Hơi thở mùa xuân”, “Mặt trời êm dịu”… để mà rung động, mộc mạc được. Bây giờ Hồng Nhung đã ngoài 40 tuổi rồi, có 2 đứa con, với rất nhiều show, và có đến mấy chục nghìn fan hâm mộ thì Hồng Nhung bây giờ phải khác của Hồng Nhung năm 16 tuổi là đúng thôi.
Bạn có biết tại sao ngày xưa tôi “chấm” Hồng Nhung không? Đó là một lần tôi ra Hà Nội làm chương trình với Nhà hát Tuổi trẻ. Các ca sĩ trong chương trình hát kém quá, và tôi được một người bạn mách rằng, Hồng Nhung hát hay lắm. Tôi theo chân người bạn đến nhà của Hồng Nhung và biết được rằng, mỗi khi nhà có khách, Hồng Nhung hay phải ngồi hầu rượu hát tiếp khách của bố.
Lúc được bố gọi ra hát ca khúc “Papa”, Hồng Nhung đã khiến tất cả các anh em nghệ sĩ lúc đó muốn khóc. Bởi mỗi một ca sĩ không phải chỉ có chất giọng, mà phải có câu chuyện của mình thì ca sĩ đó mới tạo được cảm xúc cho người nghe. Hồng Nhung cũng vậy, thời điểm đó mẹ bỏ đi, cô ấy sống với bố, nên trong lòng luôn khao khát tình cảm, vì thế khi cất tiếng hát bài “Papa” cực kỳ xúc động.
Thanh Lam cũng là người hát nhạc của tôi rất hay, nhưng Thanh Lam là người rất hay nổi loạn, không bao giờ dừng lại. Ca khúc “Bài hát ru cho anh”, Thanh Lam hát tôi đã rất xúc động. Hồi đó Thanh Lam còn trẻ, hát rất giản dị, nhẹ nhàng. Nhưng như đã nói ở trên, Thanh Lam là người hay nổi loạn, nên giờ đây cô ấy hát gào thét, phá cách một cách thái quá, đôi khi dẫn đến “xuyên tạc” bài hát của tác giả.
Như với ca khúc “Đánh thức tầm xuân” của tôi, là một ca khúc nhẹ nhàng, nhưng khi Thanh Lam hát, thêm hú hí, nghe không thể chịu nổi. Nhưng tôi rất thương Thanh Lam, tôi vẫn thường nói với Thanh Lam rằng, cháu phải đi nước ngoài, cháu phải hát nhạc ngoại quốc. Thanh Lam là người quá tự do, rất “tây”, nên dễ hiểu vì sao khi hát ca khúc nào, Thanh Lam cũng thường hát phá cách.
Nhớ lại chương trình “Họa mi hót trong mưa” biểu diễn tại Nhà hát Lớn, nhà thơ Việt Phương đi nghe, đến đoạn Thanh Lam ra hát, Việt Phương nói với tôi: “Dương Thụ, tôi đi về đây”. Tôi hỏi: “Sao chương trình đang hay anh lại về?”. Việt Phương thú thật: “Nghe cô Thanh Lam hát tôi đau tim quá. Tôi đi về đây”…
Tôi nghĩ rằng, chúng ta cũng không nên quá khắt khe với các ca sĩ. Thanh Lam giờ đã ngoài 40 tuổi mà vẫn hát máu lứa, cháy hết mình như thế, thì cũng là điều tốt, rất đáng khích lệ, động viên.
Nhạc sĩ không thích nghệ sĩ nào hát nhạc của mình?
- Tôi không để ý, mặc dù tôi cũng là người cực kỳ khó tính. Với tôi, những người hát nhạc của tôi là những người tri kỷ, không chỉ hiểu nhạc mà phải có thời gian gắn bó. Rất nhiều người đã xin làm nhạc của tôi nhưng tôi không đồng ý. Tôi phải chia sẻ thật, khi ca sĩ hát ca khúc của tôi, tôi chỉ chỉnh sửa và nghe khi ở phòng thu, còn khi đã đi biểu diễn hay album phát hành rồi, tôi không nghe nữa.
Cảm ơn nhạc sĩ.