Công an điều tra vụ 3 trẻ tử vong khi mổ từ thiện

Trẻ sứt môi hở hàm ếch gặp nhiều nguy cơ khi gây mê
"Gây mê luôn là con dao hai lưỡi, chứa nhiều rủi ro. Gây mê cho trẻ khó hơn người lớn nhiều. Với trẻ sứt môi hở hàm ếch, kỹ thuật này càng đòi hỏi nhiều cẩn trọng", bác sĩ chuyên về gây mê hồi sức Bùi Quốc Công cho biết. 

•  Nỗi đau cha mẹ khi con trẻ khuyết nụ cười /  3 trẻ hở hàm ếch tử vong sau khi được chữa từ thiện
  

3 trẻ ở Khánh Hòa đã tử vong khi tham gia cuộc phẫu thuật hở hàm ếch từ thiện do Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ phẫu thuật nụ cười (OSCA, Hà Nội) phối hợp với Bệnh viện Quân y 87 tổ chức. Sự việc đang được Bộ Y tế và cơ quan chức năng làm rõ, nhưng nguyên nhân bước đầu được các bác sĩ trực tiếp tham gia phẫu thuật đưa ra là do sốc phản vệ khi gây mê, với biểu hiện là rối loạn hô hấp, nhịp tim. 
Theo bác sĩ Bùi Quốc Công, Phó Trưởng khoa Gây mê Hồi sức, Bệnh viện E Trung ương (Hà Nội), gây mê tưởng như là một việc rất đơn giản nhưng thực sự là kỹ thuật vô cùng khó và đòi hỏi người thực hiện phải có kiến thức sâu rộng, về giải phẫu sinh lý não, hô hấp, tuần hoàn... Gây mê cho trẻ em phức tạp hơn. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ, việc tính liều thuốc phải thật chính xác, phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, thể trạng, khả năng đáp ứng thuốc... Trong khi đó, trẻ bị sứt môi hở hàm ếch với dị dạng đường miệng, đường hô hấp thì việc gây mê càng khó hơn nữa. 

Tại Việt Nam, cứ 500 trẻ sinh ra thì có một em mắc các dị tật hở môi, hở hàm ếch. Ảnh: MT.

Bác sĩ Công cho biết, những tai biến có thể xảy ra với trẻ khi gây mê có thể rơi vào hai trường hợp.
Thứ nhất, trẻ bị trào ngược khi gây mê. Bình thường, các bác sĩ thường nghiêm cấm việc ăn uống trong 6 tiếng trước khi gây mê. Nhưng trẻ thường không chịu được đói, nhiều bà mẹ thương con, lại không lường hết được ảnh hưởng nghiêm trọng của việc cho con ăn trước gây mê nên vẫn mang thức ăn cho trẻ. Ở trẻ em, thực quản chưa phát triển hoàn thiện, khi gây mê trẻ được nằm ngửa, van thực quản hở rất dễ khiến thức ăn bị trào ngược. Khi đó, trẻ hít phải thức ăn, không thở được và có thể tử vong.
Thứ hai là trẻ bị suy hô hấp trong quá trình gây mê. Khi gây mê nội khí quản, nếu đặt ống nội khí quản không vào đường thở mà đặt nhầm vào đường thực quản, hoặc ống bị tuột... có thể khiến trẻ nhanh chóng bị suy hô hấp, dẫn đến mất não và tử vong. Đây là tai biến rất nguy hiểm, thường phải được phát hiện nhanh và xử trí đúng trong vòng dưới 5 phút mới hy vọng giúp bệnh nhân vượt qua nguy hiểm. 
Một lý do khác khiến trẻ gặp nguy hiểm khi gây mê là sốc phản vệ. Tuy nhiên, theo bác sĩ Công, sốc phản vệ khi gây mê cực kỳ hiếm gặp, chính vì vậy Bộ Y tế không quy định test thử đối với quy trình này.
Bác sĩ Nguyễn Thanh Thái, Trưởng khoa phẫu thuật chỉnh hình răng hàm mặt, Bệnh viện Việt Nam - Cuba (Hà Nội), cũng là người thường xuyên mổ miễn phí cho trẻ sứt môi hở hàm ếch cho biết, can thiệp chữa sứt môi hở hàm ếch là một phẫu thuật lớn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ chứ không phải là tiểu phẫu như nhiều người vẫn nghĩ. Trẻ bị dị tật này thường có cơ địa yếu và có thể mắc thêm nhiều bệnh khác nên việc phẫu thuật cho các cháu không phải nơi nào cũng làm được. Nếu không đảm bảo các yêu cầu về cơ sở vật chất, thiết bị máy móc, tay nghề bác sĩ... thì khi xảy ra các tai biến như co thắt, suy tim, suy hô hấp, sốc phản vệ... sẽ khó xử lý và khắc phục kịp thời.

Ngày 25/8, Thiếu tướng Trần Ngọc Khánh, giám đốc Công an tỉnh Khánh Hòa, cho biết đã vào cuộc điều tra vụ 3 trẻ tử vong sau khi được mổ hàm ếch từ thiện. Cảnh sát niêm phong toàn bộ phòng mổ nơi đoàn của Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ phẫu thuật Nụ Cười (OSCA) làm việc, dụng cụ và thuốc men dùng cho các ca mổ để phục vụ công tác điều tra.
"Công an tỉnh cũng kiểm tra giấy phép hành nghề của những bác sĩ tham gia phẫu thuật, đồng thời vận động các gia đình có con tử vong đồng ý cho mổ tử thi để tìm nguyên nhân", Tướng Khánh nói.

Người mẹ sau khi mất con. Ảnh: Xuân Hương.

Liên quan đến việc 3 trẻ hở hàm ếch ở Khánh Hòa đã lần lượt qua đời sau khi được gây mê để phẫu thuật miễn phí, giám đốc Trung tâm Nụ Cười Đặng Thị Thu Hoài cho biết, trong đợt phẫu thuật này có 5 bác sĩ phụ trách chuyên môn, còn lại là những tình nguyện viên đi theo để phụ giúp các công việc khác.
Ngày 23/8, trong ê kíp phẫu thuật có hai bác sĩ chuyên ngành gây mê là Phí Thị Hồng Lê (thuộc một bệnh viện về Răng Hàm Mặt tại TP HCM) và Nguyễn Thị Thanh Bình, trước đây làm cho bệnh viện Ung bướu Hà Nội (đã nghỉ hưu 5 năm). Các bác sĩ này đều có bằng cấp chuyên môn lâu năm và có nhiều kinh ngiệm trong phẫu thuật. Trong ba cháu bị sự cố thì cháu Pi Năng Tuấn Hữu (1 tuổi) và cháu Nguyễn Ngọc Tuyết Vân (2 tuổi) được bác sĩ Bình gây mê, còn cháu Nguyễn Quang Minh (2 tuổi) được bác sĩ Lê gây mê.
"Chúng tôi đã làm rất kỹ các quy trình", bà Hoài khẳng định khi được hỏi liệu có sai sót gì trong quy trình gây mê, phẫu thuật dẫn đến hậu quả đáng tiếc này.
Theo bà Hoài, đầu tiên trung tâm khám sàng lọc 89 cháu, sau đó chọn được 68 cháu. Xét nghiệm máu để sàng lọc lần cuối, trung tâm chọn được 56 cháu đủ điều kiện để phẫu thuật. "Những cháu này sẽ được các bác sĩ của đoàn tiến hành phẫu thuật trong hai ngày 23-24/8, nhưng sau khi có 3 cháu bị sự cố chúng tôi đã ngưng việc phẫu thuật lại. Nguyên nhân tử vong của các cháu nghi là do bị sốc thuốc", bà Hoài nói.
Trao đổi với VnExpress, thạc sĩ, bác sĩ Lê Tấn Phùng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Y - Sở Y tế Khánh Hòa - cho biết đoàn mổ từ thiện của Trung tâm Nụ Cười trước khi đến Khánh Hòa đã có văn bản xin phép Sở Y tế Khánh Hòa và đã được cấp phép. Các bác sĩ của trung tâm đều có giấy phép hành nghề.
“Việc xảy ra một lúc 3 cháu cùng bị tai biến, cùng một triệu chứng là có dấu hiệu bất thường", ông Phùng nói. Sau sự việc, Sở chỉ đạo các bệnh viện huy động mọi thiết bị kỹ thuật cứu chữa cho các cháu, yêu cầu ngừng toàn bộ việc phẫu thuật cho các cháu còn lại, đồng thời tổ chức đoàn kiểm tra đối với Bệnh viện Quân y 87 và nhóm bác sĩ của Trung tâm Nụ Cười. Hiện Sở Y tế đã giao cho bệnh viện Quân y 87 phối hợp Trung tâm Nụ Cười có văn bản báo cáo chính thức vào sáng 26/8.

Bác sĩ Thanh Bình khẳng định quy trình chọn người và phẫu thuật điều làm đúng, không có gì sai. Ảnh: Lan Hương.

Sở Y tế Khánh Hòa đã giao cho Trung tâm Nụ Cười có trách nhiệm chăm sóc cho 8 bé còn lại để theo dõi. Phía Trung tâm Nụ Cười không bỏ trốn hay chối bỏ trách nhiệm, họ rất tích cực hợp tác khi sự việc xảy ra. "Về nguyên nhân tử vong, liều lượng thuốc gây mê, gây tê, quy trình gây mê như thế nào cũng phải chờ báo cáo chính thức mới biết được. Khi các bên có văn bản kết luận sơ bộ, chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến của các chuyên gia để có kết luận chính thức về vụ việc”, bác sĩ Phùng nói.
Chị Nguyễn Ngọc Tuyết Sương, mẹ của cháu Tuyết Vân, cho biết 5 tháng trước gia đình đã đưa cháu vào bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM để mổ tái tạo môi. Ca phẫu thuật này thành công và cháu bình phục nhanh. “Trước khi có chương trình từ thiện, sức khỏe cháu rất tốt và không có biểu hiện gì khác thường. Bản thân cháu từ khi sinh ra cũng chưa có triệu chứng dị ứng với bất cứ loại thuốc nào. Chúng tôi mong muốn biết vì sao con tôi tử vong”, chị Sương giọng buồn bã.
Nguyễn Ngọc Anh Kiệt, cậu ruột cháu Vân, cho hay mặc dù không có ý định khiếu nại hay kiện tụng, nhưng gia đình cũng phải được biết vì sao cháu ra đi đột ngột như vậy. “Nếu là một cháu tử vong thì còn có thể đổ lỗi do cơ địa hoặc sức khỏe. Ở đây có tới 3 cháu cùng bị một lúc thì không thể chấp nhận được. Cần phải làm rõ nguyên nhân để sự việc đáng tiếc không xảy ra với những cháu khác”, anh Kiệt nói.