Hồ Than Thở bị "bức tử", ngựa cũng sợ nước thác Cam Ly và thung lũng Tình Yêu "rỗng ruột".

Khu du lịch hồ Than Thở nằm cách trung tâm TP Đà Lạt khoảng 6km về phía
đông, theo trục đường Quang Trung - Hồ Xuân Hương. Du khách có thể lặng
lòng khi đọc những dòng miêu tả về hồ Than Thở trên website
lamdong.gov.vn: “Cảnh vật quanh hồ nên thơ, mặt nước hồ luôn phẳng lặng
trầm ngâm. Con đường đất ven hồ như mất hút xa xa. Tại đây dường như chỉ
còn nghe vi vút tiếng gió nhẹ, tiếng thông reo như thở than, như nức
nở”.
Đưa chúng tôi ra một bãi bồi của hồ Than Thở, chị Phan
Thị Kim Dung - nhân viên quản lý, từng có thâm niên 10 năm công tác tại
thắng cảnh này - nói một cách ngậm ngùi: “Bạn ơi, đó là chuyện của hơn
10 năm về trước!”. Trước mặt chúng tôi là một đầm nước xanh đục, lều bều
rác và bốc mùi.

Nằm cạnh làng hoa Thái Phiên nổi tiếng nhưng khu du
lịch này đáng lẽ phải được cộng thêm giá trị của làng hoa nổi tiếng,
nhưng bây giờ nó nằm trong nỗi lo nơm nớp rằng có thể bị “nuốt” vào một
ngày nào đó trong tương lai. Nhân viên quản lý hồ trầm ngâm bảo: “Hồ
Than Thở đang bị bao vây!”. Chúng tôi cũng đồng cảm với chị khi đứng tại
nơi này và hít phải mùi hăng hắc của thuốc bảo vệ thực vật đang trùm
lên từng ngõ ngách khu du lịch. Khu vực lòng hồ đang nổi lềnh bềnh những
vỏ chai thuốc trừ sâu, hộp xốp đựng cây giống. Rác thải nông nghiệp còn
tập trung thành đống ở những bãi bồi.

Chị Dung bảo nhiều khách du lịch hoàn toàn không hài
lòng khi thấy những cảnh này. Mặc dù ban quản lý đã ra sức dọn dẹp mà
không xuể, cứ sau một cơn mưa lớn là rác từ Thái Phiên đổ về theo nguồn
nước với toàn vỏ chai thuốc. Không khí ở đây ô nhiễm một phần nhỏ do vỏ
chai thuốc bảo vệ thực vật, nhưng phần căn nguyên hơn chính là từ quả
đồi bạt ngàn nhà kính nằm cạnh hồ. Dư lượng phân, thuốc hóa học theo
nước ngầm, nước mặt từ bao lâu nay tích tụ dần trong đất, trong nước...
và đang từng ngày hủy hoại danh thắng này.

Từ 9ha khi được đưa vào khai thác, hiện nay hồ Than Thở
chỉ còn 3ha. Có một nguyên nhân thuộc tự nhiên được xác định là do nước
từ thượng nguồn đổ về mang theo một lượng đất gây bồi lắng. Nhưng sau
cái “thiên tai” là “nhân tai”: sau bồi lắng, những người dân sống lân
cận danh thắng đã lặng lẽ xác nhận chủ quyền trên những miếng đất màu mỡ
bãi bồi này.

Năm 2005, khu du lịch đã đào một hồ lắng để hạn chế đất
từ thượng nguồn đổ về, nhưng đến năm 2011 hồ lắng này trở nên quá tải,
phải đầu tư 1 tỉ đồng nạo vét. Công ty TNHH Thùy Dương đã có kế hoạch
tiếp tục nạo vét để trả lại lòng hồ như nguyên thủy nhưng lo ngại lâm
vào cảnh “công dã tràng”. Ông Lê Đình Thành, phó giám đốc Công ty TNHH
Thùy Dương, cho biết: lượng đất đổ về từ thượng nguồn ngày càng nhiều,
nhất là 2-3 năm trở lại đây là do rừng đầu nguồn bị chặt phá khiến xói
mòn ngày càng dữ dội. Nhìn dòng nước đỏ ngầu kéo về trong những ngày
mưa, ông Thành tặc lưỡi: “Nếu không có biện pháp khả thi, chuyện hồ Than
Thở biến mất chỉ còn là chuyện nhanh hay chậm mà thôi”.

Hồ Than Thở bị ô nhiễm nên rất ít khách du lịch tham quan. Dịch vụ cho thuê thuyền vịt cũng ế khách ngay trong ngày cuối tuần (26-5) - Ảnh: Mai Vinh

Ngựa cũng sợ nước thác Cam Ly!

Những số liệu quan trắc mới nhất của Sở Tài nguyên -
môi trường Lâm Đồng cho biết thác Cam Ly rơi vào tình trạng ô nhiễm hữu
cơ và vi sinh với mức độ ngày càng nặng. Các thông số đánh giá mức độ ô
nhiễm đều vượt chuẩn gấp nhiều lần, đáng quan tâm nhất là nguồn nước ở
đây nhiễm phân gấp 16,5 lần quy định. Đây là lý do giải thích vì sao
chưa vào khu du lịch đã “nghe” mùi của thác Cam Ly!

Hiện nay thác Cam Ly nằm trong số những khu du lịch có
lượng khách tham quan thấp nhất Đà Lạt. Một cán bộ Sở Tài nguyên - môi
trường Lâm Đồng không ngần ngại cho rằng với mức độ ô nhiễm nguồn nước
như vậy, thác Cam Ly đã không còn đảm bảo để phục vụ du lịch.

Ông Nguyễn Hoàng Thiệu là một cư dân Đà Lạt hiện sống ở
Hà Nội. Sáng 24-5, quay trở về thác Cam Ly, ông tần ngần lấy chiếc khăn
tay che mũi, đau lòng nói: “Con thác này từng gắn với bao nhiêu kỷ niệm
của đời tôi, giờ quay lại với mong muốn một hồi tưởng đẹp nhưng phải
che mũi mình lại thì đó là điều làm tôi buồn bã nhất!”.

Phía đỉnh thác có xây một cây cầu để tiện cho du khách
ngắm cảnh từ trên cao nhưng đa số du khách đi nhanh qua để tránh mùi hôi
bốc lên, đặc biệt là vào ngày mùa nắng. Chị Trần Thùy Dương, du khách
TP.HCM, tỏ ra tiếc khi đến thăm Cam Ly: “Bảo đi thác mà tôi toàn né mùi
thác, gió thổi lồng lộng mà không dám hít. Tính cả thời gian tôi mua vé
đến khi tôi ra xe về thì chỉ khoảng 15 phút”. Một người cho thuê ngựa
trong khu du lịch này nói rằng họ không thể múc nước suối cho ngựa uống
được nữa bởi đã nhiều lần ngựa bị đau bụng.

Ông Nguyễn Đức Nhuận, phó giám đốc khu du lịch thác Cam
Ly, nói về con thác này với vẻ bất lực. Năm 2011, khu du lịch đầu tư
1,4 tỉ đồng dựng đập cao su điều tiết nước nhưng rốt cuộc lại trở thành
đập chắn rác. Nước trước khi đổ về Cam Ly đã đi vòng vèo hơn 10km qua
khu dân cư, mang theo một lượng lớn rác và nước thải sinh hoạt. Chỉ tính
đoạn suối bắt đầu từ đập hồ Xuân Hương chảy về Cam Ly thì đã có hàng
trăm miệng cống to nhỏ đổ nước thải ra đây. Hằng ngày, lòng hồ dưới chân
thác phải chịu trận với bao bì, xác động vật chết, vỏ chai thuốc bảo vệ
thực vật... Ông Nhuận tính lượng rác vớt từ lòng hồ và đập cao su
khoảng 6m3/ngày!

Thung lũng Tình Yêu rỗng ruột

Thung lũng Tình Yêu, một “thương hiệu” nổi tiếng, góp
phần không nhỏ làm nên phần “hồn” cho phố núi Đà Lạt, được Bộ Văn hóa -
thể thao và du lịch công nhận là danh thắng cấp quốc gia năm 1998. Hiện
khu vực danh thắng này (tổng diện tích hơn 137ha) đang được một doanh
nghiệp có cùng tên - Công ty CP du lịch Thung Lũng Tình Yêu - quản lý,
khai thác kinh doanh các loại hình dịch vụ du lịch như tham quan, ngắm
cảnh, giải khát, mua sắm hàng lưu niệm và vui chơi giải trí...

Vì là một thắng cảnh được khá nhiều du khách trong và
ngoài nước yêu thích, chọn làm điểm đến trong các tour du lịch khi đến
với phố núi, nên hằng năm khu du lịch này đón hàng trăm ngàn lượt khách,
trong đó chỉ tính riêng năm 2011 khu du lịch thung lũng Tình Yêu đã đón
trên 512.000 lượt du khách, với tổng doanh thu hơn 16 tỉ đồng.

Nhưng hiện nay danh thắng này đang bị xâm hại một cách
nghiêm trọng do tình trạng “thiếc tặc” khoét ruột thắng cảnh. Tháng
10-2011, mặc dù đơn vị quản lý cùng chủ rừng khi phát hiện “thiếc tặc”
đào đường hầm có nhiều cửa ăn thông với nhau, dài hàng trăm mét, bên
trong có đầy đủ điện, nước... hướng vào bãi thiếc nằm trong lòng danh
thắng và đã báo cho cơ quan chức năng, thế nhưng sự việc không được
chính quyền TP Đà Lạt giải quyết rốt ráo khiến danh thắng tiếp tục bị
xâm hại.

Mới đây, cơ quan chức năng và đơn vị quản lý khu du
lịch lại phát hiện thêm một cửa hầm mới nằm ngay trong khu du lịch nối
thông với hệ thống đường hầm trong lòng thắng cảnh. Bên trong đường hầm
còn phát hiện nhiều xe rùa cùng vật dụng đào đãi thiếc trái phép. Đó là
chưa kể đường hầm này có nhiều ngõ ngách, các hầm thiếc bên trong như
một ma trận.







Nguy cơ lấn chiếm

Ngoài các khu du lịch hồ Than Thở, thác Cam Ly, thung
lũng Tình Yêu, các danh thắng như ga xe lửa Đà Lạt, hồ Tuyền Lâm, dinh
Bảo Đại cũng đang bị người dân xâm hại. Ga xe lửa Đà Lạt có đường ray đi
ngang qua khu vực phường 9, 10, 11 và bị người dân ở đây thường xuyên
đổ nước, rác thải gây hư hại, đồng thời nguy hiểm cho du khách. Còn tại
hồ Tuyền Lâm đang diễn ra nạn khai thác, đánh bắt cá trái phép. Nhiều
danh thắng cũng bị người dân lấn chiếm: khu di tích dinh Bảo Đại bị lấn
chiếm hơn 10ha, khu du lịch thác Prenn bị lấn chiếm 14ha, thác Cam Ly bị
lấn chiếm hơn 34ha.